To γυαλί (ανά)μεσα μας

            Ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει, που μεταβάλλεται συνεχώς, που κάνει στροφές , άλλοτε κύκλους , άλλοτε σταματά απότομα , κι άλλοτε ξεκινά απότομα ξανά και μας αφήνει ζαλισμένους στο πάτωμα. Κινητήριες δυνάμεις , το χρήμα , η δύναμη, η αγάπη, αυτή η άμοιρη αγάπη στο νούμερο τρία. Όχι με αυτή τη σειρά κι όχι πάντα με αυτή τη σειρά. 

             Επίσης, ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο γυάλινους σχεδόν τέλεια ηχομονωτικούς τοίχους. Κάθε γυαλί μας ξε-χωρίζει από τον διπλανό , δεξιά κι αριστερά. Κάτι σαν τις παρωπίδες του αλόγου μόνο που σαν ενας εξελιγμένος 21ος αιώνας που σέβεται τον εαυτό του, περιλαμβάνει εκτός από εικόνα, και ήχο! Γυαλί παντού: για κάθε γενιά, κάθε ηλικιακή φάση ξεχωριστά, κάθε φύλο, και κάθε ανθρώπινη οντότητα στην τελική. Αλλά ευτυχώς αυτό το γυαλί, μεταβάλλεται από το συναίσθημα. Γιατί μεγαλώνουμε έχοντας το κουμπί στο on και συνήθως κανείς άλλος εκτός από την ίδια την εμπειρία δεν μας μαθαίνει πώς να  το βάλουμε στο off. 

           Είναι περίεργο αν το σκεφτεί κανείς , περνάμε τις διαβάσεις και κοιτάζουμε κι από τις δυο πλευρές για να δουμε αν πλησιάζει αυτοκίνητο και όμως στο πεζοδρόμιο σχεδόν κανείς δεν κοιτάει το διπλανό του λες και ξαφνικά όλα είναι θολά. Ή άλλοτε το κάνουμε καβούκι και κλεινόμαστε μέσα σε αυτό για να προστατευτούμε από την κακία του κόσμου, ή το κάνουμε γυάλα για να βλέπουμε με ασφάλεια τον κόσμο απ'έξω , να νεύει και να ναι ζωντανός και να 'μαστε κι εμείς ζωντανοί, ή τουλάχιστο να επιβιώσουμε αν όχι να ζήσουμε. Έχει αυτή την ιδιότητα να λειτουργεί ως εμπόδιο , ως τοίχος και ταυτόχρονα να μπορεί με μια του άκρη να κόψει αστραπιαία, για πάντα. Πολλοί προσπάθησαν να το σπάσουν, και οι λίγοι που το έκαναν έμειναν να κλαίνε μπροστά του καθώς αυτό επιδιορθωνόταν μπροστά τους μαγικά. Υστερα πια καταλήγουν σαν πίνακα του Μαγκρίτ, κοιτούν μες το γυαλί και βλέπουν την πλάτη τους.
            Αν άφηνα ελεύθερη τη φαντασία μου να ξαναγράψει ιστορία, όπως έκανα παιδί, είμαι σίγουρη πως θα έβλεπα μπροστά μου τη Μεγαλειότητα της , τη Βασίλισσα του Χιονιού, που τόσο την έτρεμα μικρή,  να σκορπίζει τον καθρέφτη της σε θρύψαλα λίγο πριν χαθεί, να τα φυτεύει μέσα μας , δώρο και κατάρα μαζί. Αυτό θα μπορούσε να εναπομένει μέσα μας μέχρι και τώρα: ένα ή περισσότερα κομμάτια αυτού του μαγεμένου καθρέφτη. Δε λέω, μεγαλοπρεπής , μα έχει μεγάλο τίμημα συνάμα.
            Και αυτό νομίζω είναι η μεγαλύτερη πρόκληση , να βρούμε τη δύναμη να σπάσουμε το διαχωριστικό ανάμεσα σε μας και το διπλανό μας , ανάμεσα σε μας και τον πραγματικό εαυτό μας , να γρονθοκοπήσουμε με το καλύτερο χέρι μας ξανά και ξανά και ξανά ,ακόμη κι αν μας το πάρει ολότελα!Γιατί το σώμα τη δέχεται τη γυάλα, τον τοίχο, το καβούκι, σχεδόν
 αδιαμαρτύρητα.
Αλλά η ψυχή;  Δεν το δέχεται έτσι απλά η ψυχή...

Deja vu

         Έχω καιρό να γράψω, το ξέρω. Είναι γενικό φαινόμενο η αλήθεια είναι , καθώς φαίνεται μαζί με μένα , αποφάσισε η έμπνευση μου να πάει διακοπές. Ίσως πάλι επειδή είπα να καταπιαστώ με άλλες δημιουργικές και καλλιτεχνικές τάσεις που είχα αυτόν τον καιρό , και πόσα να χωρέσει ο άνθρωπος στην τελική μέσα σε μια νύχτα; (γιατί τις ημέρες εγώ κοιμάμαι.) Και πάνω που έλεγα ότι μέχρι τον Σεπτέμβρη δεν θα γυρίσει η λογοτεχνική μου σκέψη , να'σου που άρχισα να ζω το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και ξανά και με έβαλε σε σκέψεις που ήθελα να μοιραστώ.

     Όχι , δεν έχει αυτοσχεδιασμό σήμερα. Παρεπιπτόντως, ετοιμάζεται νέο λογοτεχνικό μου ξέσπασμα οπότε όσοι πιστοί μείνετε συντονισμένοι. Δε μπορεί , μια βδομάδα στην Τουρκία , θα συνέλθομεν .

          Deja vu λοιπόν ή αλλιώς , για να τιμήσουμε την ωραιοτάτη ελληνικήν ορολογία, “προμνησία”. Ο όρος αυτός περιγράφει την αίσθηση ότι κάποιος έχει δει ή βιώσει ξανά στο παρελθόν μία κατάσταση. Στη γαλλική γλώσσα σημαίνει "ήδη ιδωμένο". Η εμπειρία της προμνησίας συνοδεύεται συνήθως από μία αίσθηση "παράξενου", και αποδίδεται από το υποκείμενο της εμπειρίας σε όνειρό του, παρόλο το ότι υπάρχει η αίσθηση ότι η εμπειρία έχει πραγματικά υπάρξει στο παρελθόν. Φυσικά δεν έχω εμβαθύνει τόσο επιστημονικά ώστε να μπορώ να προσθέσω οτιδήποτε πάνω στο θέμα , αλλά θα το χρησιμοποιήσω ως μια αφορμή , όπως κάνω πάντα, για να σχολιάσουμε μαζί ένα ερώτημα που βασανίζει ολόκληρη γενιά. Μα τι συμβαίνει επιτέλους με τα δυο φύλα και τις σχέσεις.

        Έτσι λοιπόν. Ωραιότατο ντεζα βου όταν για ακόμη μια φορά βρέθηκα με έναν ωραιότατο καφέ starbucks στο ένα χέρι και στο άλλο να κρατώ το χέρι μιας απαρηγόρητης φίλης , η οποία κλασικά όπως και οι προηγούμενες πέντε-έξι που είδα κατιδίαν αυτό το καλοκαίρι, μου διηγούνταν διαφορετικές ιστορίες αλλά τόσο ίδιες λες και είχαν συναντήσει όλες τον ίδιο άντρα!

          Και αφού λοιπόν έχω ακούσει πόσο αναποφάσιστο είναι το άλλο φύλο, πώς γίνεται τη μια μέρα να ξέρεις τι θες ή την άλλη όχι , τον έναν μήνα να φλερτάρεις και τον επόμενο να εξαφανίζεσαι, τη Δευτέρα να είσαι στρέιτ και την Παρασκευή να είσαι ερωτευμένος με τον κολλητό σου στο γυμναστήριο , πώς γίνεται να φλερτάρεις απο δω κι απο κει να θεωρείται αυτονόητο ότι δν θες κάτι σοβαρό απλά και μόνο επειδή το γράφει το μέτωπό σου και εν τελει πώς σε κανουν να έχεις ένα σωρό προσδοκίες απο μια κατάσταση που τροφοδοτούν ή παρατάνε μόλις βαρεθούν, αφού λοιπόν τα ακούω όλα αυτά έχοντας πια μάθει απέξω σκηνικά κι ατάκες, μου έρχονται δύο πράγματα στο μυαλό.      Πρώτον: πόσο γαλήνια είμαι αυτή την περίοδο που δε μου ζαλίζει κανείς τον έρωτα και δεύτερον: πώς γίναμε έτσι τα δυο φύλα; Η αλήθεια το δεύτερο ερώτημα , και απο πλευράς ζέστης να το πάρεις , με απασχόλησε ολίγον τι περισσότερο, ειδικά μετά από έξι κρούσματα μαζεμένα. Κάτι τέτοια όμως δε στα μαθαίνουν ούτε στις πρώτες βοήθειες ούτε στα προσκοπάκια!

       Κι όσο πιο πολύ το σκεφτόμουν τόσο πιο πολύ άρχισα να καταλαβαίνω τη λογική του όλου πράγματος. (Ναι κορίτσια , υπάρχει εξήγηση .) Πάρτε για παράδειγμα ένα μικρό αγοράκι κι ένα μικρό κοριτσάκι. Το κοριτσάκι παίζει από μικρό με κούκλες , μωράκια , ζουζουνάκια όλους αυτούς τους εξωμειωτές σοβαρότητος και νοικοκυροσύνης τέλος πάντων , με δύο γονείς να της λένε ότι σαν γυναίκα δεν είναι ωραίο να κάνει επιπόλαιες σχέσεις , αλλά να είναι συνετή , να γνωρίσει κάποιο καλό παιδί , να κάνει έναν ωραίο γάμο και λοιπα και λοιπά (Θεε μου , πόσο τούλι;;)

Και από την άλλη ο λεβέντης μας ! Και όμως , παρότι η ανατροφή των κοριτσιων δεν έχει υποστεί τόσες αλλαγές αλλά κρατιέται (ειδικά στην Ελλάδα) σε ένα κλασικό μοτίβο, αντίθετα η ανατροφή των ανδρών έχει κάνει στροφή 180 μοιρών. Το αγόρι του παραδείγματος μας λοιπόν, θα μάθει από τον πατέρα του την ευκολία των ευφήμερων σχέσεων , τις πολλές εμπειρίες που είναι καλό να έχει ο άντρας , και το πόσο βολικό είναι να μην ερωτεύεσαι μια γυναίκα αλλά μονο να την ποθείς. Και φυσικά , έχει απο άνω του και μια μάνα η οποία θα του πει να προσέχει να μην τον τυλίξει καμία, να μην παντρευτεί νωρίς και να ζήσει ελεύθερο ξένοιαστο πουλί τη ζωή του.

         Ε λοιπόν , εσείς οι μανάδες εκεί έξω που κοιτάτε τις κόρες σας και λέτε , μα πώς γίνεται τόσο όμορφες έξυπνες και χαρισματικές κοπέλες και να είναι ελέυθερες , κοιτάτε πώς έχετε μεγαλώσει το γιο σας. Είναι δυο πρότυπα αταίριαστα που θέλετε να ταιριάξουν. Πώς είναι δυνατόν , λοιπόν, οι νεαρές κοπέλες σήμερα 18-25 , να σας κανουν το χατιρι και να σας πουν “ναι” στην πολυαναμενομενη ερωτηση “βρηκες κανα καλο παιδι” εάν οι αντίστοιχοι άνδρες έχουν στο μυαλό τους ότι πρέπει να χαρούν τη ζωή τους χωρίς να δεσμευθούν , χωρίς να ερωτευτούν και εν πάσει περιπτωσει να περάσουν καλά; Γιατί είναι τόσο φυσιολογικό οι άντρες να μην ξέρουν τι θέλουν , κι όταν συμβαίνει στις γυναίκες έρχεται η καταστροφή; 

       Και επειδή ξέρω τι ενστάσεις θα ακολουθήσουν, ναι φυσικά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. Δεν χωράμε άλλωστε οι άνθρωποι στο ίδιο συρτάρι το έχω ξαναπεί. Εδώ μιλάμε θεωρητικά και το τι συμβαίνει σε γενικές γραμμές. Και μη μου πείτε ότι δεν βρίσκεται μια λογική σε αυτό το σκεπτικό γιατί το συναντάω παντού , ακόμα κ στην ίδια μου την οικογένεια. Το πείραμα έχει επιβεβαιωθεί πολλές φορές . Και ίσως επειδή είμαι αρκετά νηφάλια αυτή την περίοδο , να μου ήρθε να αυτή η επιφύτηση !

Υ.Γ. Αγαπημένοι μου αναγνώστες, ευχηθείτε μου καλή τύχη γιατί με δική σας παρότρυνση πήρα μέρος σε δυο λογοτεχνικούς διαγωνισμούς !

Α! και ευχηθείτε μου ο ανατολίτικος αέρας να μου δώσει πίσω την λογοτεχνική μου πένα

-Ευχαριστώ!

Το πείραμα του Μιλγκραμ

 Περιπλανώμενη στον μαγικό και χαώδες κόσμο του ίντερνετ, ανάμεσα σε χιλιάδες άρθρα ψυχοκοινωνικά που πέρασαν απο τα μάτια μου , έπεσε πρόσφατα στα χέρια μου ένα ωραίο άρθρο το οποίο περιγράφει ένα ψυχολογικό πείραμα , το οποίο αποφάσισα να μοιραστώ γιατί εκτός του ότι πάντα κάτι τέτοια μου κάνουν εντύπωση, το συγκεκριμένο μου θύμισε αρκετά την ταινία το Πείραμα (Das expirement) . Όσοι δεν το έχετε δει , επιβάλλεται (το γερμανικό όχι το αμερικάνικο ριμεικ παρακαλώ). Το άρθρο λοιπόν έχει ως εξής:

Το πείραμα του Μίλγκραμ είναι ένα από τα πιο γνωστά αντιδεοντολογικά πειράματα της ψυχολογίας, ουσιαστικά μια «φάρσα» που ξεγύμνωσε την ανθρώπινη ψυχή.

Το 1961, ο είκοσι εφτάχρονος Στάνλει Μίλγκραμ, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας στο Γέιλ, αποφάσισε να μελετήσει την υπακοή στην εξουσία. Είχαν περάσει λίγα μόνο χρόνια από τα φρικτά εγκλήματα των Ναζί και γινόταν μια προσπάθεια κατανόησης της συμπεριφοράς των απλών στρατιωτών και αξιωματικών των SS, οι οποίοι είχαν εξολοθρεύσει εκατομμύρια αμάχων. Η ευρέως αποδεκτή εξήγηση –πριν το πείραμα του Μίλγκραμ- ήταν η αυταρχική τευτονική διαπαιδαγώγηση και η καταπιεσμένη –κυρίως σεξουαλικά- παιδική ηλικία των Γερμανών. Όμως ο Μίλγκραμ ήταν κοινωνικός ψυχολόγος και πίστευε ότι αυτού του είδους η υπακοή –που οδηγεί στο έγκλημα- δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα μόνο της προσωπικότητας, αλλά περισσότερο των πιεστικών συνθηκών. Και το απέδειξε κάνοντας τη «φάρσα» του.

Τα υποκείμενα του πειράματος ήταν εθελοντές, κυρίως φοιτητές, οι οποίοι καλούνταν έναντι αμοιβής να συμμετέχουν σε ένα ψυχολογικό πείραμα σχετικό με τη μνήμη.

Χώριζε τους φοιτητές σε ζεύγη και –μετά από μια εικονική κλήρωση- ο ένας έπαιρνε το ρόλο του «μαθητευομένου» και ο άλλος του «δασκάλου».

Ο έκπληκτος «μαθητευόμενος» δενόταν χειροπόδαρα σε μια ηλεκτρική καρέκλα και του περνούσαν ηλεκτρόδια σε όλο το σώμα. Έπειτα του έδιναν να μάθει δέκα ζεύγη λέξεων.

Ο «δάσκαλος», από την άλλη, καθόταν μπροστά σε μια κονσόλα ηλεκτρικής γεννήτριας. Μπροστά του δέκα κουμπιά με ενδείξεις: «15 βολτ, 30 βολτ, 50 βολτ κλπ.» Το τελευταίο κουμπί έγραφε: «450 βολτ. Προσοχή! Κίνδυνος!»

Πίσω από το «δάσκαλο» στεκόταν ο πειραματιστής, ο υπεύθυνος του πειράματος. (Και περνάμε σε ενεστώτα για να γίνουμε μέτοχοι της στιγμής.)

«Θα λέτε την πρώτη λέξη από τα ζεύγη στο μαθητευόμενο. Αν κάνει λάθος θα σηκώσετε το πρώτο μοχλό και θα υποστεί ένα ηλεκτροσόκ 15 βολτ. Σε κάθε λάθος θα σηκώνετε τον αμέσως επόμενο μοχλό», λέει ο πειραματιστής και ο «δάσκαλος» αισθάνεται ήδη καλά που δεν του έτυχε στην κλήρωση ο άλλος ρόλος.

Το πείραμα ξεκινάει. Ο «δάσκαλος» λέει τις λέξεις από το μικρόφωνο. Ο «μαθητευόμενος», ήδη τρομαγμένος, απαντάει σωστά, αλλά όχι για πολύ. Μόλις κάνει το πρώτο λάθος ο «δάσκαλος» γυρνάει να κοιτάξει τον πειραματιστή. Εκείνος του λέει να προχωρήσει στο πρώτο ηλεκτροσόκ. Ο «δάσκαλος» υπακούει. 15 βολτ δεν είναι πολλά, αλλά ο «μαθητευόμενος» έχει αλλάξει ήδη γνώμη. Παρ’ όλα αυτά απαντάει σωστά σε άλλη μια ερώτηση, αλλά στο επόμενο λάθος δέχεται 30 βολτ. «Αφήστε να φύγω», λέει ο «μαθητευόμενος» που δεν μπορεί να λυθεί. «Δε θέλω να συμμετάσχω σε αυτό το πείραμα.» Ο «δάσκαλος» κοιτάει τον πειραματιστή. Εκείνος του κάνει νόημα να συνεχίσει.

Τα βολτ αυξάνονται και τώρα πια ο πόνος είναι εμφανής στο πρόσωπο του «μαθητευόμενου», που εκλιπαρεί να τον αφήσουν ελεύθερο. Στα 200 βολτ ταρακουνιέται ολόκληρος. Ο «δάσκαλος» πριν κάθε ηλεκτροσόκ γυρνάει να κοιτάξει τον πειραματιστή. Εκείνος, με σταθερή φωνή, του λέει ότι το πείραμα πρέπει να συνεχιστεί. Ο «δάσκαλος» συνεχίζει να βασανίζει έναν άγνωστο, έναν απλό φοιτητή που κλαίει, ζητάει τη βοήθεια του Θεού και παρακαλεί να τον λυπηθούν. Δεν μπορεί πια να απαντήσει στις ερωτήσεις, αλλά ο πειραματιστής λέει στο «δάσκαλο»:

«Τη σιωπή την εκλαμβάνουμε ως αποτυχημένη απάντηση και συνεχίζουμε με την τιμωρία.»

Στα 345 βολτ ο «μαθητευόμενος» τραντάζεται ολόκληρος, ουρλιάζει και χάνει τις αισθήσεις του.

Ο «δάσκαλος», ιδρωμένος και με τα χέρια του να τρέμουν, κοιτάει τον πειραματιστή.

«Μην ανησυχείτε», λέει εκείνος, «το πείραμα είναι απολύτως ελεγχόμενο… Συνεχίστε με τον τελευταίο μοχλό.»

«Μα είναι λιπόθυμος», λέει ο «δάσκαλος».

«Δεν έχει καμιά σημασία. Το πείραμα πρέπει να ολοκληρωθεί. Συνεχίστε με τον τελευταίο μοχλό.»

Πόσοι από τους εθελοντές έφτασαν ως τον τελευταίο μοχλό;

Πριν ξεκινήσει το πείραμα του ο Μίλγκραμ είχε κάνει μια «δημοσκόπηση» ανάμεσα στους ψυχιάτρους και στους ψυχολόγους, ρωτώντας ‘τους τι ποσοστό των εθελοντών θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό.

Σχεδόν όλοι απάντησαν ότι κανείς δε θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό, πέρα ίσως από κάποια άτομα με κρυπτοσαδιστικές τάσεις, καθαρά παθολογικές.

Δυστυχώς έκαναν λάθος.

Μόλις το 5% των «δασκάλων» αρνήθηκαν εξ’ αρχής να συμμετάσχουν σε ένα τέτοιο πείραμα και αποχώρησαν –συνήθως βρίζοντας τον πειραματιστή. Το υπόλοιπο 95% προχώρησε πολύ το πείραμα, πάνω από τα 150 βολτ. Και το 65%… Έφτασε μέχρι τον τελευταίο μοχλό, τα πιθανότατα θανατηφόρα 450 βολτ!

Που έγκειται η φάρσα;

Ο «μαθητευόμενος» δεν ήταν φοιτητής, αλλά ηθοποιός, που είχε προσληφθεί από το Μίλγκραμ για αυτόν ακριβώς το «ρόλο». Δεν υπήρχε ηλεκτρισμός ούτε ηλεκτροσόκ. Ο ηθοποιός υποκρινόταν. Το μοναδικό πειραματόζωο ήταν ο «δάσκαλος».  Όμως τα αποτελέσματα ήταν αληθινά: Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων θα υπακούσει και θα βασανίσει –ίσως και θα σκοτώσει- έναν άγνωστο του, αρκεί να δέχεται εντολές από κάποιον με κύρος (στην προκειμένη περίπτωση επιστημονικό) και ταυτόχρονα να αισθάνεται ότι δεν τον βαρύνει η ευθύνη για ό,τι συμβεί –αφού εκείνος «απλά ακολουθούσε τις διαταγές».  Και φυσικά οι περισσότεροι από εμάς θα σκεφτούν όταν μάθουν για αυτό το πείραμα: «Εγώ αποκλείεται να έφτανα ως τον τελευταίο μοχλό.»

Όμως δείτε τι συμβαίνει στην κοινωνία μας, κάθε μέρα.

Ο υπάλληλος της ΔΕΗ που δέχεται να κόψει το ρεύμα από έναν άνεργο ή άπορο, ξέροντας ότι έτσι τον ταπεινώνει, τον υποβάλει σε ένα διαρκές βασανιστήριο και πιθανότατα θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του, ανήκει στο 65% του τελευταίου μοχλού. Και δεν είναι καθόλου κρυπτοσαδιστής. Απλά ακολουθάει τις εντολές που του έδωσαν.

Ο υπάλληλος του σούπερ-μάρκετ που σου δίνει το χαλασμένο ψάρι και σε διαβεβαιώνει ότι είναι φρέσκο (μιλώ εξ’ ιδίας πείρας, ως αγοραστής) δε σε μισεί, παρότι γνωρίζει ότι μπορεί να πάθεις και δηλητηρίαση. Απλώς ακολουθάει εντολές.  Ο αστυνομικός ο οποίος ραντίζει με χημικά τους διαδηλωτές δεν είναι κρυπτοσαδιστής –αν και πολλοί θα διαφωνήσουν στο συγκεκριμένο παράδειγμα. Απλώς κάνει τη δουλειά του. Ο υπάλληλος της εφορίας ή της τράπεζας που υπογράφει την κατάσχεση κάποιου σπιτιού για 1.000 ευρώ χρέος, θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό στο πείραμα. Γιατί υπακούει.

Ο πολιτικός που υπογράφει το μνημόνιο το οποίο οδηγεί ένα ολόκληρο έθνος στην εξαθλίωση του νεοφιλελευθερισμού θα έφτανε μέχρι τον τελευταίο μοχλό. Και αυτός υπακούει, σε εντολές πολύ πιο ισχυρές από εκείνες του πειραματιστή με την άσπρη φόρμα.  Αν όμως δούμε το πείραμα του Μίλγκραμ από την ανθρωπιστική-ηθική του πλευρά (από την πλευρά του 5% που αρνήθηκε να υπακούσει) θα καταλάβουμε ότι κανένας δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Αν σε διατάζουν να κάνεις κάτι που προκαλεί κακό στον άλλον, στο συμπολίτη σου, σε έναν μετανάστη, σε έναν άνθρωπο (ή σε ένα ζώο, αλλά αυτό περιπλέκει πολύ τα πράγματα, εφόσον συνεχίζουμε να τρώμε κρέας), πρέπει να αρνηθείς να υπακούσεις. Ακόμα κι αν χάσεις το μπόνους παραγωγικότητας, την προαγωγή, την επανεκλογή, τη δουλειά σου.

Μόνο όταν θα είμαστε έτοιμοι να αρνηθούμε να υπακούσουμε στις «μικρές» και καθημερινές εντολές βίας –με τις οποίες οι περισσότεροι ασυνείδητα συμμορφωνόμαστε, μόνο όταν θα είμαστε έτοιμοι να προβούμε σε μια γενικευμένη και μέχρι τέλους πολιτική, κοινωνική, καταναλωτική ανυπακοή, μόνο όταν μάθουμε να συμπεριφερόμαστε ως αυτεξούσιοι άνθρωποι και όχι ως ανεύθυνοι υπάλληλοι, μόνο τότε θα μπορέσουμε να γκρεμίσουμε τη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού που μας θέλει υπάνθρωπους, υπάκουους και υπόδουλους.

Και μια τελευταία παρατήρηση:

Τα υποκείμενα του πειράματος του Μίλγκραμ, οι εθελοντές φοιτητές, μάθαιναν από εκείνον ποιος ήταν ο στόχος του πειράματος. Μάθαιναν ότι ο «μαθητευόμενος» ήταν ηθοποιός και ότι δεν είχε ποτέ υποστεί ηλεκτροσόκ. Ο Μίλγκραμ το έκανε αυτό για να τους ανακουφίσει, αλλά πέτυχε το ακριβώς αντίθετο. Αυτοί οι άνθρωποι, ειδικά το 65% που είχε φτάσει ως τον τελευταίο μοχλό, πέρασαν την υπόλοιπη ζωή τους κυνηγημένοι από τις Ερινύες της πράξης τους. Γιατί συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν τόσο αθώοι και τόσο «καλοί» όσο ήθελαν να πιστεύουν για τον εαυτό τους.

(Περισσότερα για το πείραμα του Μίλγκραμ μπορείτε να διαβάσετε στο υπέροχο βιβλίο της Lauren Slater: «Το κουτί της ψυχής», από τις εκδόσεις Οξύ, μετάφραση Δέσποινα 

Τα συμπεράσματα δικά σας. 

Το πιο φαντασμαγορικό δηλητήριο

       

   Φαντασoυ ένα μεγάλο , άνετο , χρυσό κλουβί (το γνωστό) χωρίς δεσμοφύλακες απέξω. Εσύ μέσα ,  γυμνος σαν τους πρωτόπλαστους χωρίς να το αντιλαμβανεσαι, όρθιοι , χαμογελαστός χορευτής. Δίπλα σου το κλειδί , απέναντι ο καθρέφτης...

     Ένα από τα χιλιάδες αξιοπερίεργα του όντος που αποκαλούμε ως σήμερα άνθρωπο , είναι η ιδιότητα του να συνδυάζει ανάγκες και χαρακτηριστικά από άλλα είδη και οργανισμούς και να τα κάνει δικά του. Κάτι σαν χαμαιλέοντας θα μπορούσε να πει κανείς με μια μικρή επιφύλαξη , αλλά σε μια πολύ πιο εξελιγμένη μορφή βέβαια. Όπως ένα κολάζ με ρεαλιστικές διαστάσεις. Σαν να λέμε ότι , όταν ο Bell ανακάλυψε το τηλέφωνο το 1903 (και όλοι πάνω κάτω έχουμε μια εικόνα πώς έμοιαζε αυτή η πρωτοποριακή τότε συσκευή) σίγουρα ο άνθρωπος δεν είχε φανταστεί ότι εκατό τόσα χρόνια μετά ο απόγονος του θα ήταν το iphone . Παρένθεση, δε θέλω να ξέρω πώς θα τηλεφωνεί ο κόσμος σε 100 χρόνια (αν τηλεφωνεί ή δεν διακτινίζεται δηλαδή.) Αλλά για την τεχνολογία ας αφιερώσουμε άλλη ανάρτηση.

           Τα ανθρώπινα όντα λοιπόν κατά ένα μαγικό τρόπο ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα γιατί μπορούν να είναι όλα τα υπόλοιπα μαζί.  O άνθρωπος είναι λουλούδι  , από το πιο συνηθισμένο, από χιλιάδες δεσμίδες μαργαρίτες , ως τις πιο σπάνιες ορχιδέες. Είναι όμως όπως κι αυτά , έχει χρώματα , έχει μυρωδιά, έχει ανάγκη από ήλιο. Γονείς να το κρατούν μακριά από τα ζιζάνια να μεγαλώσει, φίλους να του αλλάξουν το χώμα και να το κρατούν γερό, κάποιον ξεχωριστό να τον φροντίζει ποτίζοντας τον συναισθηματα . Κι έτσι ανθίζει.  Και τα πιο επιφυλακτικά ακόμα , τα κακτάκια, ανθίζουν κι αυτά. Στα άνθη φυσικά σταματάει η πιο ευγενική φύση του. 

         Εμείς οι άνθρωποι είμαστε τα πιο περίπλοκα ζώο πάνω στον πλανήτη και τα πιο απρόβλεπτα κι αυτό γιατί αφενός μπορούμε να μεταμορφωθούμε σε οτιδήποτε ανάλογα με τις συνθήκες, αφετέρου γιατί ξεχωρίζουμε για την ταχύτητα με την οποία μεταπηδούμε από το ένα στο άλλο (!) . Είμαστε περήφανοι όπως τα λιοντάρια , αμυντικοί βγάζοντας τα νύχια μας σαν τις γάτες για να προστατέψουμε τους αγαπημένους μας,  ξεροκέφαλοι και πεισματάρηδες όπως τα γαιδούρια , επιθετικοί σαν φίδια όταν μας πιάνει το ένστικτο της επιβίωσης στη σύγχρονη ζούγκλα που ζούμε...Αυτά μας έκαναν πολεμιστές.  Καλά , είμαστε ακριβώς τα "θηρία" που περιέγραψε ο Αριστοτέλης , αλλά αν ήταν μονάχα αυτό θα φαινόμουν πολύ αχάριστη κι το λιγότερο, απληροφόρητη για αυτή την ανάρτηση. Εξάλλου , ας μην ξεχνάμε τη φιλοσοφική ματιά που τείνει να εμφανίζεται σαν αστερίσκος σε αυτή την κριτική ματιά.        

           Με τις ιδιότητες του θεριού καταφέραμε να κρατήσουμε αυτό τον κόσμο , μα σάμπως δεν ήταν άλλα πράματα που μας ώθησαν να τον εξελίξουμε και να αναδείξουμε την ομορφιά του; Γιατί το λογικό μας και η ανάγκη μας να στολίσουμε τη ψυχή και τα κρυφά λαγοκοιμισμένα κομμάτια του παρελθόντος δεν μας έσπρωξαν να γίνουμε μουσικοί ,να τραγουδάμε, να παίζουμε ανέμελα, να ζωγραφίζουμε , να γινόμαστε αθάνατοι μέσα από τις πράξεις μας; 

        Λένε πως οι άνθρωποι είναι ελεύθερα πνεύματα . Και το πιστεύω . Μα οι περισσότεροι πιστεύουν σε μια ελευθερία όπως αυτή των πουλιών ή των αλόγων  , μα κάνουν λάθος . Είμαστε φτιαγμένοι για να 'μαστε ελεύθεροι με το δικό μας τρόπο , έναν τρόπο που ίσως σήμερα να μην προσφέρεται ,  και την στιγμή που νιώθουμε τη μέγιστη ελευθερία είναι η στιγμή της απόλυτης ανελευθερίας. Φανταστείτε ένα μεγάλο , άνετο , χρυσό κλουβί (το γνωστό) χωρίς δεσμοφύλακες απέξω. Εμείς μέσα γυμνοί σαν τους πρωτόπλαστους χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, όρθιοι , χαμογελαστοί χορευτές. Δίπλα μας το κλειδί , απέναντι ο καθρέφτης. Μέσα του αντικατοπτρίζεται η λέξη "ευτυχία" και τριγυρνάνε ένα σωρό άλλα πρόσωπα που υπήρξαμε , είμαστε , θα θέλαμε να είμαστε και δεν υπήρξαμε ποτέ σαν φαντάσματα που έχουν στοιχειώσει το γυαλί.Και υπάρχει ένα κομμάτι της ιστορίας που πάντα μας μπερδεύει: η επιλογή. 

          Ο Ζαν Πολ Σαρτρ έλεγε τότε στις παράξενες εποχές του "πόσο ελεύθεροι να επιλέγουμε είμαστε;" Βέβαια κρατώ επιφύλαξη γιατί μιλάμε για τον ίδιο που είπε πως η κόλαση είναι οι άλλοι. Κι αν δεχτούμε ότι είμαστε ,που είναι το πιθανότερο, εμένα με φοβίζει , γιατί και η ελευθερία και η αθανασία δυνατότητες είναι εξίσου . 

        Κι όπως λέει η σύγχρονη μας Βαμβουνάκη στο "Παλιάτσος και η Άνιμα",και θα θελα να μεταφέρω ακριβώς τα λόγια της " κι αν είναι η δυνατότητα ελευθερία, οι δικαιολογίες που μας νανουρίζουν τη συνείδηση, που μας καθησυχάζουν πως για τις δυστυχίες μας δε φταίμε, που μας επιτρέπουν να κατηγορούμε αδιαλείπτως τους άλλους , την κοινωνία , τη μοίρα μας, τους γονείς μας, το εκπαιδευτικό σύστημα, τους παπάδες ή την κυβέρνηση της χώρας, εξανεμίζονται, ρούχα χάρτινα, και μας αφήνουν γυμνούς σαν φταίχτες που τους τσάκωσαν στον ύπνο."

           Γιατί το πραγματικό μας πρόσωπο , η ταυτότητα μας , όλα παίζονται στο τι θα δεις μέσα σε κείνο τον καθρέφτη. H έλξη προς αυτόν είναι ο πραγματικός μας πειρασμός ,αλλά και το  εξαρτησιογόνο μας δηλητήριο. Και η πραγματική πρόκληση είναι να καταφέρουμε να διαβάσουμε καθαρά την ανεστραμμένη λέξη μέσα σε αυτόν. 

    Υ.Γ.  Ίσως για παλαιότερους αναγνώστες , η ανάρτηση να θυμιζει λίγο τις "αντιθέσεις" . Λιγάκι όμως αφού επικεντρώνεται αλλού. Μα δεν πειράζει να υπάρχουν επαναλήψεις. Μου αρέσουν οι επαναλήψεις γιατί δείχνουν ότι δημιουργούμε μαζί μια βάση που ενστερνιζόμαστε και κάνουμε κομμάτι μας κι αυτό λειτουργεί σαν βάση για να πηγαίνουμε παρακάτω.

      

Τα Τέρατα στην Ντουλάπα μας

     Όταν ήμουν μικρή , ήμουν ένα από τα χιλιάδες πιτσιρίκια που δεν πήγαιναν με τίποτα για ύπνο χωρίς την αφήγηση μιας ιστορίας για καληνύχτα από τη μαμά. Έτσι, για να κοιμηθώ. Λες και τα λόγια ενός παραμυθιού ειπωμένα με αγάπη και τρυφερότητα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα πεδίο , σαν ένα έξτρα πάπλωμα απο αυτά που με φάσκιωναν το χειμώνα μην κρυώσω(κλασική ελληνίδα μάνα) ένα πεδίο που θα χρησίμευε ως απωθητικό "τεράτων " . Ξέρετε εκείνα τα νυχτοζούζουνα που κρύβονταν κάτω από το κρεβάτι μας , τα φαντάσματα στα οποία μετατρέπονταν τα βράδια τα έπιπλα του δωματίου μας, και οτιδήποτε άλλο ζωντάνευε μέσα στο δωμάτιο μας μόλις έκλεινε ο φως και η πόρτα . Πόσα να έχουν αλλάξει από τότε; Θυμάμαι μέχρι τα δέκα μου, δεν άφηνα τη μαμά μου να κλείνει τελείως την πόρτα , και είχα πάντα φωτάκι στο δωμάτιο. Και να σκεφτείς ότι πλέον δε μπορώ να κοιμηθώ χωρίς απόλυτο σκοτάδι (!) Επίσης , νόμιζα ότι έβλεπα τα προσωπικα μου είδη να μεταμορφώνονται, τα μεταλλικά χερούλια της ντουλάπας να μεταμορφώνονται σε δαιμονικά μάτια , και ειδικά αυτή τη τάση να βλέπω κλοουν παντού έκανα χρόνια να την ξεπεράσω!

      Ωστόσο, σκέφτομαι , ο πραγματικός φόβος βρίσκεται όταν τα μάτια μας είναι κλειστά. Οι παιδικές φοβίες φεύγουν δεν τίθεται θέμα , όμως οι εφιάλτες μπορούν και μεταλλάσσονται , προσαρμόζονται στις συνθήκες και παραμένουν. Αν όλα πηγάζουν από το υποσυνείδητο , τότε το όλο σκηνικό μου θυμίζει το τρίτο μέρος του Χαρυ Πότερ με τα Μπόγκαρτς στην ντουλάπα . Η μορφή του ποικίλλει ανάλογα με το τι φοβόμαστε περισσότερο. 

     Έτσι και σε αυτήν την περίπτωση , είμαι σε θέση να πω , δεν ξέρω αν συμβαίνει και σε άλλους , αλλά τα τελευταία χρόνια παρατήρησα ότι ενώ τα "κακά ονειρα" έχουν μειωθεί κατά πολύ, εντούτοις όταν έρχονται είναι τόσο περίεργα , αλλόκοτα και παραλυτικά που περνούν στο σώμα μου και επιδρούν σε αυτό με περίεργο τρόπο. Δεν ξέρω αν ακουστεί λίγο "inception" το φαινόμενο αλλά σε πόσους τυχαίνει να βλέπουν όνειρο , ένα έντονο και ζωντανό , σε κάποιες φάσεις να γνωρίζουν κιόλας ότι βρίσκονται σε κατάσταση ύπνου  κι όμως το σώμα τους να έχει παραλύσει, να προσπαθούν να ανοίξουν τα μάτια να κινήσουν χέρια ή πόδια και το σώμα τους απλά να μην υπακούει , σαν να έχει μαρμαρώσει; Σαν να αισθάνονται ότι ο φόβος που ένιωθαν στο όνειρο έχει περάσει στο σώμα τους σαν ουσία άκρως επιθετική μέσα στον οργανισμό τους και μόλις το καταλαβαίνουν συνοδεύεται με μια δόση πανικού. Φυσικά , τις πιο πολλές φορές δεν θυμόμαστε τι είδαμε , αλλά ξέρουμε ακριβώς πώς νιώσαμε . Και καταβάθος γνωρίζουμε ότι δεν είδαμε το παιδικό μας τερατίνι να ανοίγει την πόρτα του δωματίου μας και να μας κυνηγάει , αλλά είδαμε κάτι πιο απλό λίγοτερο αιματηρό , ένα σκηνικό που μας πληγώνει, που η φαντασία και η συναισθηματική μας κατάσταση το μεγενθύνει σε μια τρομακτική για μας καρικατούρα που στοιχειώνει το νου και το σώμα, κι αυτό είναι το πιο περίεργο από όλα: Το οτι ξέρουμε ότι όλα βρίσκονται δε βρίσκονται σε καμια ντουλάπα, κάτω απο κανένα κρεβάτι, πίσω από καμία κουρτίνα , αλλά μέσα στο κεφάλι μας. Αυτομάτως , πολύ πιο δύσκολο να τα ξεφορτωθούμε. Ποιος ο φόβος, γιατί ο φόβος , πού ο φόβος, πώς ο φόβος...

Δεν πρεπει να φοβαμαι. Ο Φοβος ειναι ο φονιας του νου.
Ο Φοβος ειναι ο μικρος θάνατος που φερνει την ολοκληρωτικη εξοντωση.
Θα αντιμετωπισω καταματα τον Φοβο μου.
Θα τον αφησω να περασει απο πανω και απο μεσα μου.Και οταν θα φυγει , 
θα στρεψω το εσωτερικο μου βλεμμα για να δω το δρομο απ'οπου περασε.
Εκει οπου θα εχει περασει ο Φοβος, δε θα υπαρχει τιποτα. Μονο εγω θα βρισκομαι εκει.

Αυτά είπε ο Ηelbert ένα φεγγάρι κάπου στον 20ο αιώνα. Και είχε δίκιο. Μα αν τελικά εμείς είμαστε ο ίδιος ο φόβος μας , πώς θα προσαρμόζαμε το γνωμικό;  

Συνήθως Μπλε

           Αφορμή για τη σημερινή ανάρτηση , αποτελούν δυο μέρες (δυο μέρες μόνο που είπε και η Γαλάνη και ο Παπακαλιάτης βέβαια , αλλά ας μην ξεφύγω ακόμα δεν άρχισα). 

           Γιατί όπως έγραφα και χθες σε fb και twitter είναι μερικές φορές, μερικές μέρες που θέλεις απλά να πατήσεις το "save". Φυσικά υπάρχει και η αντίστοιχη μέρα που θες να πατήσεις το "delete" αλλά σήμερα θα εστιάσω στην πρώτη περίπτωση. Η ξαδέρφη μου λέει ότι δεν θυμόμαστε μέρες , αλλά στγμές και έχει δίκιο. Γιατί ούτε εγώ , ούτε κι εσύ , θα θυμόμαστε ότι χθες ηταν 3 Απριλίου, αλλά τουλάχιστον εγώ θα θυμάμαι μια σειρά από στιγμές έστω χρονικά προσδιορισμένες μέσα στο Απρίλιο, που με έκαναν να νιώσω τόσο όμορφα όσο εχθές. Δεν χρειάζονται πολλά και μεγάλα πράγματα για να έχει κανείς μια όμορφη μέρα για να θυμάται.

         Κι αυτή είναι η μαγική παρατήρηση που έκανα σήμερα: Όσο συχνά κι αν μας τυχαίνει μια κακή μέρα , μια bad day του Daniel Powder, στο τέλος δεν θυμόμαστε καμιά απο αυτές. Ο χαρακτηριστικός στίχος "you kick up the leaves and the magic is lost" συμβαίνει κάθε φορά, ωστόσο λησμονιέται κάθε φορά. Αντιθέτως , οι όμορφες μας μέρες , αυτές που μας κάνουν να γυρίζουμε με χαμόγελο στο σπίτι μας , με μια βόλτα κάτω από τον ήλιο χέρι χέρι με ένα φίλο, αυτές λοιπόν οι μέρες που δεν σημαδεύτηκαν απο κανένα μεγαλεπήβολο ή φανταχτερό γεγονός , αφήνουν τα ίχνη τους μέσα μας σαν ενέργεια σαν αποθήκη μνήμης. Στο κάτω κάτω , ενδεχομένως να είναι κι αυτές που μας βοηθούν να φέρουμε πίσω τη μαγεία που χάθηκε από τις κακές ή έστω τις μικρές χαμένες μέρες.  Η χθεσινή μέρα ήταν ό,τι πιο αισιόδοξο έχω νιώσει το τελευταίο διάστημα ! 

    Η θεωρία που ανέπτυξα μόλις, μου επιβεβαιώθηκε σήμερα . Υπό άλλες συνθήκες , η καταρρακτώδης βροχή που με ξύπνησε πριν το ξυπνητήρι μου θα με κάρφωνε στο κρεβάτι κι ακόμη θα ήταν καθαρός οιωνός μιας ακόμα μικρής χαμένης μέρας μέσα στο κλίμα μελαχγολίας που διακατέχει μια τέλεια-μελαγχολική προσωπικότητα όπως την αφεντιά μου. Κι όμως, για κάποιο λόγο , ίσως όντως τελικά όλα να πηγάζουν από μέσα, δεν ξέρω αν έφταιγε η διάθεση μου , όμως σηκώθηκα χωρίς να γκρινιάξω για τη βροχή , περίμενα το αστικό μέσα στο μπουφάν μου κάτω από την ομπρέλα με τα παπούτσια μου μέσα στο νερό κι ούτε που με πείραξε. Σαν να θυμόμουν από την αρχή γιατί αγαπώ τη βροχή , σαν να ξέχασα ότι μήνες τώρα μου χαλούσε τη διάθεση και τις μέρες . Μπορεί και να την πήρα σαν δώρο σήμερα , γιατί μου θύμισε ένα πρόσωπο που καταβάλω μεγάλες προσπάθειες να μη θυμάμαι , αλλά η νοσταλγία που δημιουργησε μια τετοια "θλιμμένη μέρα" δεν με έκανε να στενοχωρηθώ με τις αναμνήσεις και τις υπό άλλες συνθήκες ανεπιθύμητες σκέψεις μου, αντίθετα μπήκα στο λεωφορείο και κάθισα σε μια θέση δίπλα στο παράθυρο με ένα μεγάλο μελαγχολικό χαμόγελο στο πρόσωπό μου. Σαν να μη ντρέπεσαι πια επειδή αισθάνεσαι , κι επειδή αισθάνεσαι , μπορείς κάτι να ζήσεις.

        Δυο εκ διαμέτρου αντίθετες μέρες μεταξύ τους κατάφεραν να με φέρουν σε μια ισορροπία που είχα χάσει εδώ και πάρα πολύ καιρό. Ίσως υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι που λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο : να μην μπορούν να αποδώσουν όταν μπλοκάρουν συναισθηματικά σε μια ακατάπαυστη νωθρή παύση η οποία κάθε άλλο παρά δημιουργική είναι. Και ίσως το μόνο που χρειάζεται είναι ένα μικρό σπρώξιμο κάθε φορά είτε προς τα πάνω , είτε προς τα κάτω. Γιατί το απόλυτο κενό είναι τρις χειρότερο από δυο ακραίες τιμές , είπαμε καθόλου δημιουργικό. Δεν μπορώ να γνωρίζω πόσο θα κρατήσει αυτό αλλά ήδη ενεργεί , ωθώντας με να γράψω , έστω κι αν ξεκινάει από μια απλή ανάρτηση. Γιατί αληθινά αληθινά, βαθιά και ποιητικά , έχω πολύ, πολύ καιρό να γράψω. Μα πρέπει πρώτα κάτι να νιώσω.

"Φίλοι που φεύγουν , που χάνονται μια μέρα"

       Ας με συγχωρέσει ο εξαιρετικός Αναγνωστάκης που καταχράζομαι αιματοβαμμένους στίχους για να ξεκινήσω την ανάρτηση μου. Ήταν όμως το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα γύρω από το θέμα του "χαμού" των φίλων . Γιατί κατά την ταπεινή μου γνώμη, το να πατάς το stop με ένα φίλο, είναι σαν ένας μικρός θάνατος. Ένας συναισθηματικός δεσμός που σπάει. Και ναι, πιστεύω κι εγώ πως αν ραγίσει το γυαλί δεν ξανακολλάει. Φυσικά ο βαθμός του εξαρτάται από πολλούς παράγοντες , αλλά σε αυτό το θέμα μάλλον μπορώ να πω πως ήμουν τυχερή. 

       Σήμερα έχασα μια φίλη, αν και για να είμαι ακριβής , μάλλον εκείνη έχασε εμένα. Κι άλλη μια χάθηκε πριν δυο μήνες.  Κι όμως τελικά μελετώντας τα γεγονότα από τη σκοπιά ενός τρίτου , δεν είναι απαραίτητο κάτι να στραβώσει στην πορεία , δεν είναι απαραίτητο να κάνει κάποιος κάτι. Πολλές φορές ακούω ανθρώπους να παραπονιούνται ότι δεν στεριώνουν σε παρέες ή απογοητεύονται σε φιλίες. Αρχικά βιαζόμουν να συμφωνήσω μαζί τους , ωστόσο στην πορεία άλλαξα γνώμη. Πώς απαιτείς από τον άλλον να αφοσιωθεί και να είναι πιστός σε μια φιλία , όταν εσύ ο ίδιος δεν μπορείς να κάνεις το ίδιο; Αυτόματα , χάνεις το δικαίωμα να παραπονιέσαι . Και όσες φορές χάλασαν φιλίες μου , ήταν επειδή εγώ υπήρξα φίλη παραπάνω από όσο άξιζε και καταλήγω να είμαι φίλη για πολλούς και για μένα κανείς. 

       Το έχω ξαναπεί , οι ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι συμβόλαιο . Ωστόσο πρέπει να είμαι από τους ελάχιστες εναπομείναντες ανθρώπους πάνω σε αυτόν τον πλανήτη που εκτός από λεκτικά, υποστηρίζω τις αρχές μου και πρακτικά. Και εκεί είναι που την πατάω: νομίζω πως επειδή είμαι σωστή απέναντι στους άλλους , θα είναι κι εκείνοι μαζί μου, κι όταν δεν είναι , ξαφνιάζομαι σαν να είναι η πρώτη φορά. Και η κατηγοριοποίηση "μικρός θάνατος" έρχεται ακριβώς από το μικρό ενδεικτικό  "θρήνο" όλης της πίστης που επένδυσα και όλων όσων έδωσα για να πάρω πίσω τι; Είναι εμπειρία , θα πει κάποιος. Βαρέθηκα τις ίδιες εμπειρίες. Από τη στιγμή που δεν επαναλαμβάνω τα ίδια λάθη , απαιτώ από τη ζωή, το Θεό , το κάρμα , το σύμπαν ή οτιδήποτε άλλο , να σταματήσει να μου στέλνει ίδιες καταστάσεις γιατί δεν είναι αυτοκόλλητα , σαν κι αυτά που μαζεύαμε μικροί να τα κάνω συλλογή και να τα ανταλλάξω με άλλους. Η φιλία δεν είναι χόμπυ, αλλά πλήρης απασχόληση. Συμβουλη: μην το παίρνετε δεδομένο δεν το ξέρουν όλοι.

    Φυσικά , όπως ανέφερα και πριν, υπήρξα τυχερή που κάτι τέτοιο έγινε νωρίς χωρίς πολλές απώλειες . Σε κάτι τέτοιες περιπτώσεις πληγώνεσαι αλλά δεν τσακίζεσαι . Θυμώνεις αλλά για λίγο , κι όχι τόσο με τον άλλον , αφού βλέπεις πως δεν άξιζε τον κόπο , αλλά με σένα που επαναλαμβάνεις σαν προσευχή το "στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα". For what it's worth , the show must go on . Κατέγραψα αυτή την ιστορία μόνο και μόνο γιατί πυροδότησε μια σειρά απο σκέψεις που οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι Δεν είναι τόσο οι ίδιοι άνθρωποι που μας απογοητεύουν, αλλά περισσότερο η αποτυχία των προσδοκιών που είχαμε απο αυτούς.

                                                                                                                 Λαλένα

Μεγάλες Προσδοκίες

     Με αφορμή τα 200στα γενέθλια του Τσαρλς Ντίκενς, συλλογίστηκα ξανά τις Μεγάλες Προσδοκίες. Πόσοι απο μας έχουμε υπάρξει άνθρωποι σαν τον Φιν , κάνοντας τα αδύνατα δυνατά να ξεφύγουμε από το σημείο που  είμαστε και να ανέβουμε σκαλιά και σκαλια , ελπιζοντας να φτάσουμε, να αγγίξουμε ή έστω να βρισκόμαστε στη σφαίρα επιρροής μιας "Εστέλλα" ; Και το βάζω σε εισαγωγικά γιατί δεν εννοώ το ή ένα πρόσωπο , αλλά το αναγάγω σε μια ευρύτερη έννοια , σε ένα όνειρο , έναν στόχο , μια ιδέα.

        O Φιν τρέφει αυταπάτες. Νομίζει πως όλα τα χρήματα και τις ευκαιρίες για να ανελιχθεί τα δίνει η αριστοκράτισσα Ντινσμορ. Και είναι μια πολύ βολική ψευδαίσθηση , αφού χάρη σε αυτήν θα εξελιχθεί και θα γίνει αυτός που πρέπει. Άλλωστε , πώς να ξεχάσει κι αυτός κι εμείς , εκείνη τη σκηνή στο συντριβάνι ;

      Κι όμως , όταν αποκαλύπτεται η αλήθεια εκείνος απογοητεύεται , αισθάνεται πως γκρεμίζονται τα όνειρα του. Κι όμως , το όνειρο έμεινε ίδιο , απλώς άλλαξε το περιτύλιγμα . Ο Φιν πέρασε σχεδόν τη μισή του ζωή παραδομένος και υπνωτισμένος από τις προσδοκίες που είχε από τον εαυτό του και από τους άλλους, ακόμη κι από την Εστέλλα . Μόνο που εκείνη είχε μάθει να μην έχει καμιά προσδοκία. 

    Δύο εντελώς αμφίρροπες καταστάσεις , που όμως καταφέρουν και ισορροπούν μια ιστορία ανάμεσα στην αυταπάτη και την ανθρώπινη φύση . Και να σκεφτείς , ότι όλα ξεκίνησαν από τον χαλασμένο αραββώνα της Ντινσμορ . Το τραγικό τέλος της ιστορίας της πυροδότησε μια σειρά από αντιδράσεις που καθόρισαν δυο ζωές. 

   Και ύστερα από όλα αυτά , κάνω τον εξής συλλογισμό . Υφίσταται η έννοια της προσδοκίας; Μικρη ή μεγάλη δεν έχει σημασία . Αυτό που θέλω να πω είναι , υπάρχει κάποια περίπτωση στην οποία η λέξη προσδοκία να μην ταυτίζεται με την αυταπάτη ή την απογοήτευση. Τελευταία το ανθρώπινο γένος μας έχει περίτρανα αποδείξει πως όσο περισσότερα περιμένεις τόσο λιγότερα παίρνεις και μπορεί να καταλήξεις να σου πάρουν κιόλας . Είναι ειρωνία να εναποθέτεις ελπίδες και εμπιστοσύνη στους ανθρώπους και να καταλήγεις ζημιωμένος. 

Μια ψυχολόγος μου είπε κάποτε "Όσα περισσότερα δίνεις στους ανθρώπους , τόσο περισσότερα ζητάνε." Και μου έδωσε να καταλάβω πως σε τούτη τη ζωή υπάρχουν οι takers και οι givers . Ελληνιστί, άνθρωποι που από τη φύση τους είναι πλασμένοι να δίνουν ., να μοιράζουν , κι άλλοι που παίρνουν. Το πρόβλημα δημιουργείται απο τη στιγμή που οι δεύτεροι είναι πολύ περισσότεροι από τους πρώτους, καθώς επίσης και όταν είτε ο ένας είτε ο άλλος δίνει /παίρνει πιότερο από όσο αντέχει /πρέπει αντιστοίχως. Και μετά αναρωτιέμαι , να προσδοκάς τι και απο ποιον; 

        Ίσως η απάντηση βρίσκεται και πάλι στη "χρυσή τομή" . Kάπου στη μέση! Ίσως μπορούμε να περιμένουμε πράγματα , αλλά όχι όλα όσα θα θέλαμε και όχι από όλους . Ναι , πιθανόν η λύση να βρίσκεται ανάμεσα στο "θελω" και το "μπορώ" των ανθρώπινων σχέσεων. Να ξεχωρίσουμε το τι μπορούμε να περιμένουμε από τους άλλους και όχι το τι θα θέλαμε . Ειδικά αν είσαι "δοτικός" , ας προσπαθήσεις να μετριάσεις αυτό που σε πιάνει με λύσσα να δίνεις σε όποιον τύχει. 

Στο κάτω κάτω, κάθε Φιν έχει δικαίωμα στο όνειρο , στην ιδέα, στην "Εστέλλα" . Αυτό δεν σημαίνει ότι ο δρόμος προς τα κει θα ναι στρωμένος με τα ροδοπέταλα της Ντινσμορ. Κάποιοι από μας , πρέπει να πάρουμε το χωματόδρομο.

Let's go fly a Kite

        Πάντα θα λείπει κάτι . Ξεκινάω απόλυτα και σχεδόν δογματικά , μα τι να κάνω που'ναι έτσι ακριβώς; Είμαι από τους πρώτους που υπενθυμίζω στον εαυτό μου το σοφό ρητό "ποτέ μη λες ποτέ" , όμως σε τέτοιες περιπτώσεις και η διαλλακτικότητα κάνει υποχωρήσεις μπροστά στην γενική αλήθεια. 

         Ο άνθρωπος από τη φύση του έτσι είναι πλασμένος, κάθεται και μετράει μέρα παρά μέρα τι είναι αυτό που του λείπει γιατί δεν του έμαθε κανείς ότι πληρότητα δεν είναι να τα έχεις όλα αλλά να σε γεμίζουν αυτά που έχεις. Κι αντί  για αυτό , μετράμε τα απόντα και δεν χαρίζουμε ούτε μια μικρή παρένθεση για να χωρέσουμε όλα αυτά που έχουμε, γιατί δεν τα λαμβάνουμε υπόψη μας. Ίσως φταίει που μερικά πράγματα τα παίρνουμε ως δεδομένα , κάποια άλλα γιατί δεν τα χάσαμε ποτέ και δεν φανταζόμαστε πώς θα 'μασταν χωρίς αυτά . Όπως ο ανθρωπάκος στο μικρό πρίγκιπα , που καθόταν και έχανε την ώρα του λογαριάζοντας τα άστρα , ενώ τα είχε στα πόδια του κι ούτε που του πέρασε από το μυαλό να καθίσει να τα θαυμάσει.

      Δεν λέω ως ο άνθρωπος είναι αχάριστος . Λέω μονάχα πως η φύση του τον έχει κάνει ανικανοποίητο και πλεονέκτη. Τώρα θα μου πεις, είναι όλα τόσο κολακευτικά και δεν ξέρεις ποιο να πρωτοδιαλέξεις , έλα όμως που καταβάθος ξέρεις ότι κάπου εκεί κρύβεται η αλήθεια . Κι αυτό , γιατί λίγοι άνθρωποι έχουν φιλοσοφήσει πραγματικά τι σημαίνουν οι λέξεις "έχω"  "χρειάζομαι" και "θέλω" και τις εντυπώνουν σε διαφορετικά συρταράκια του εγκεφάλου χωρίς να τα συγχέουν μεταξύ τους. 

Άλλωστε είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο , ο άνθρωπος κυνηγάει μια ευτυχία που ενδέχεται να υπάρχει μπροστά στα μάτια τους κι αυτός από τη συνήθεια να κυνηγάει το τέλειο και το "πολύ" πνίγεται μέσα στη ματαιότητα και χάνει τη μαγεία. Γιατί αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά , σε κάθε τι τριγύρω υπάρχει μαγεία. 

Κι εσύ που διαβάζεις και ανυπομονείς να τελειώσω για να σχολιάσεις και να διαφωνήσεις  μαζί μου , σε προκαλώ να διαψεύσεις αυτό : 

 Έχεις τη δυνατότητα, την ευκαιρία, το δικαίωμα και το δώρο να συλλέξεις στιγμές με ό,τι έχεις. Να βγεις στο μπαλκόνι ξυπόλητος και να νιώσεις το κρύο να διαπερνά το σώμα σου και να αισθανθείς μέσα σου τον χειμώνα , να κοιτάξεις ψηλά και να δεις πόσα χιλιάδες αστέρια γελάνε,  να χωθείς μέσα στην αγκαλιά του γονιού, του φίλου , του αγαπημένου σου και να νιώσεις τη θαλπωρή και τη ζεστασιά , να κρατήσεις στο χέρι σου μια χούφτα χιόνι, να δεις τον ήλιο το επόμενο πρωί να σου υπόσχεται πως σήμερα είναι μια καινούρια μέρα , να κυλιστείς μέσα σε ένα χωράφι και να λερωθείς όσο δεν μπόρεσες ποτέ, να κάνεις μια βουτιά στη θάλασσα , να πεις ότι βλακεία σου κατέβει στο κεφάλι με την παρέα σου και να κρατάς την κοιλιά σου από τα γέλια,να δείξεις στο μικρό σου αδερφό/ή φέτος πώς να πετάει χαρταετό ... Είσαι υγιής να αναπνεύσεις, να ζήσεις , να αφήσεις το σημάδι σου μέσα στο λίγο διάστημα που θα συζείς μαζί μας , ήρθαν πολλοί πριν από μας και θα ακολουθήσουν ακόμα τόσοι ! Γιατί να μη φτιάξουμε κι εμείς για μας , αυτό που λέει και το τραγούδι " ένα μέρος που δε μοιάζει με κανένα" και να βάλουμε μέσα αυτούς που θέλουμε; Γιατί να λοιπόν να μην πάρουμε την απόφαση από δω και μπρος να μετράμε όλα αυτά τα υπέροχα πράγματα που σίγουρα έχουμε λίγο πολύ και να προσπαθήσουμε να νιώσουμε τυχεροί και ευτυχισμενοι, γιατί ευλογημένοι είμαστε σίγουρα ! 

        Στο κάτω κάτω, αν ισχύουν κι όλα αυτά που μας αραδιάζει το ίνδαλμα μου ο Coehlo τότε το σύμπαν δεν θα έχει κανένα λόγο να μη σας επιβραβεύσει για την ικανότητα σας να ζείτε !

Και μιας και μιλησα και για χαρταετό , έχω τρανταχτότατο παράδειγμα την τελευταία σκηνή στη Mary Poppins  όταν ο pater familia (ναι αυτός με τη σπιταρώνα και τα κανόνια πάνω από το σπίτι του) μέσα στους καπνούς σκάει τη φόδρα από το καπέλο , παραιτείται ,παίρνει την οικογένεια του στην πλατεία και πετάνε όλοι μαζί χαρταετό τραγουδώντας . Η πιο μεγάλη ευχαρίστηση πηγάζει από τα πιο απλά γύρω μας , αρκεί να έχουμε την αξιότητα να το δούμε.

http://www.youtube.com/watch?v=Qj8AuMTI-7Y

Προσωπεία

   Πόσες φορές δεν έχουμε συναντήσει ανθρώπους με προσωπεία; Ανθρώπους που δεν κρύβουν απλώς το αληθινό τους πρόσωπο , μα το καλύπτουν με ένα άλλο; Ένα άλλο πρόσωπο που αρέσει πιο πολύ, που πουλάει πιο πολύ, ενδεχομένως που βολεύει πιο πολύ. 

   Και πώς στα αλήθεια ξεκινάει όλο αυτό ; Ίσως είναι μια ανάγκη του ατόμου να σκεπάσει την ανασφάλεια του με κάτι που σε εκείνο μοιάζει πιο φανταχτερό . Είναι δηλαδή , άνθρωποι ανασφαλείς που αποστρέφονται αυτό που είναι και επειδή καμιά φορά δεν το αντέχουν, επιδιώκουν να φτιάξουν κάτι άλλο με το οποίο είναι ευχαριστημένοι και οι ίδιοι...Κι ίσως όντας έτσι κρυμμένοι από τον ίδιο τους τον εαυτό να καταφέρουν να μοιάζουν σε αυτό τον "αλλο" που έχουν πλάσει, αφού ζουν με την ελπίδα ότι ίσως κάποτε ταυτιστούν μαζί του στην καλύτερη περίπτωση. Και στη χειρότερη; Δεν θα μάθει ποτέ κανείς το μυστικό τους. Ή μήπως όχι; 

  Οι παραπάνω όμως αποτελούν μόνο μια κατηγορία . Οι ανασφαλείς θέλουν να γίνουν ναρκισσιστές. Επικίνδυνοι ολίγον τι για τον εαυτό τους αλλά για τους άλλους εύκολα ανιχνεύσιμοι . Ναι σωστά , το προσωπείο που ανέφερα είναι αυτό που λέμε "ιματζ". 

Κι όμως ξέρουμε ότι υπάρχει κάτι ακόμη καλύτερο από αυτό. Το προσωπείο που δεν είναι ο απλός "άλλος" αλλά κάποιος ο οποίος έχει φτιάξει επιτηδευμένα και μάλιστα με πολλή τέχνη τον δεύτερο του εαυτό και τον χρησιμοποιεί για να εκμεταλλευτεί τους γύρω του με διάφορους τρόπους. Πόσες φορές δεν αναρωτηθήκαμε γιατί παιδιά τόσο ταλαντούχα στην υποκριτική χαραμίζονται ανάμεσα σε μας τους δόλιους ανυποψίαστους ειλικρινείς , που και υποψιασμένοι ακόμα την πατάμε υποκλινόμενοι στο ταλέντο τους και στην ικανότητα τους να πάιρνουν από μας ό,τι εμείς με λαχτάρα προσπαθούμε να σταματήσουμε να δίνουμε! Εν όψει και των φετινών όσκαρ σε ένα μήνα δηλαδή, δώστε κάτι κι από μας στα παιδιά...! Κερασμένα από μένα. 

  Ε πώς , δεν είναι εύκολο να πρωτοτυπεί και να καινοτομεί κανείς στην υποκρισία ! Γιατί δεν μιλάμε απλώς για περιπτώσεις τύπου Κ.Π. και Ιάσονα Κλεάνδρου αλλά κάτι λίγο πιο πονηρεμένο. Άραγε τόσο πολύ δεν τους αντέχει ο καθρέφτης τους ή τόσο άδειο και απών είναι το είδωλο τους που πρέπει να καθρεφτιστούν επάνω στις ψυχές των άλλων; 

  Όμως, παρόλ'αυτά , δεν πειράζει. Τα μαθήματα είναι δικά μας, και τα ζόρια και να τα αισθήματα , ναι όλα αυτά τα ζωογοόνα γράφουν το όνομα μας επάνω. Ναι , δεν πειράζει.  Κι αυτό γιατί παρότι είναι δύο στον αριθμό , μα ουσιαστικά αν κοιτάξεις προσεκτικά δεν υπάρχει κανείς. Μια χαράδρα εκεί κάπου στο μεταίχμιο καταπίνει αργά και μεθοδικά και τους δυό. Κανείς δεν νικά στο τέλος. Νικιέται πριν το τέλος.

   Και ας είναι αυτή η τελευταία φοράπου θα σκεφτώ αυτούς τους ανθρώπους που πέρασαν από δω και έφυγαν και που θα ρθούνε κι άλλοι. Κι ας έχω μονάχα να τους πω τους στίχους που τραγούδησε η αγαπημένη μου Νατάσσα "Αν ήταν κάπου να ευχηθώ θα ταν σε αυτά που σε όσους τα μαθα τα ξέχασαν μετά."